Wyspy Kanaryjskie (Islas Canarias) geograficznie wchodzą w skład Makaronezji, czyli grupy wysp wulkanicznych leżących na północno-wschodnim Atlantyku, do której zaliczają się także m.in. Madera, Azory i Wyspy Zielonego Przylądka.
Archipelag składa się z siedmiu dużych wysp podzielonych na dwie administracyjne prowincje: Santa Cruz de Tenerife (Teneryfa, La Gomera, La Palma, El Hierro) oraz Las Palmas (Gran Canaria, Fuerteventura, Lanzarote). Ponadto do Wysp Kanaryjskich jest zaliczany archipelag Chinijo (Alegranza, Graciosa, Montana Clara, Lobos, Roque del Este i Roąue del Oeste) na północ od Lanzarote oraz Isla de los Lobos u wybrzeża Fuerteventury. Łączna powierzchnia wysp archipelagu to zaledwie 7447 km2, czyli o połowę mniej niż województwo małopolskie. Na tym niewielkim obszarze skupia się jednak niezwykłe bogactwo krajobrazów.
Bez jakiejkolwiek przesady można powiedzieć, że siedem wysp to siedem światów, ponieważ
każda jest zupełnie inna. Na zasadzie podobieństwa można je podzielić na dwie grupy. Do pierwszej należą Gran Canaria, Teneryfa, La Palma, La Gomera i El Hierro, których kształt przypomina nieco stożek. Od najwyższego punktu do morza opadają mniej lub bardziej strome zbocza. Ich wybrzeże to w większości przypadków klify przyprawiające o zawrót głowy oraz czarne plaże w niewielkich skalnych zatoczkach. Wyjątkiem jest południe Teneryfy i Gran Canarii, gdzie rozciąga się kilka rozległych złocistych plaż. Charakterystycznym elementem krajobrazu tych wysp, z wyjątkiem El Hierro, są głębokie wąwozy -barrancos. Wszystkie wyspy wznoszą się na wysokość co najmniej 1000 m n.p.m., dzięki czemu są w dużej części zazielenione.
Tymczasem Lanzarote i Fucrtcventura są raczej, choć nie całkowicie, płaskie i suche. To właśnie tu można znaleźć niekończące się złociste plaże.
Wulkany
Wszystkie wyspy archipelagu powstały w wyniku wybuchu podwodnych wulkanów. Archipelag jest uważany za miody – powstał bagatela 20-40 min lat temu. Najstarsza jest Fuerteventura. Drugą co do wieku jest licząca 15 min lat Lanzarote. Przypuszcza się, że to właśnie ona jest najstarszą z wszystkich wysp, jednakjak do tej pory teorii nie udało się udowodnić, ponieważ najstarsza część wyspy została zalana lawą w XVIII w. Pozostałe wyspy wypiętrzyły się w ciągu kolejnych 13 min lat – najmłodsza z nich, El Hierro, ujrzała światło dzienne 1,5 min lat temu. Ostatnie erupcje wystąpiły na La Palmie w latach 1949 i 1971, chociaż czasami z czubka Teide wydobywają się gazy o intensywnym zapachu siarki.
Co pozostawiły po sobie wulkany, poza samymi wyspami? Najbardziej charakterystycznym widokiem są oczywiście mniej lub bardziej skorodowane stożki wulkaniczne, na które można się wspiąć, aby zajrzeć do wnętrza krateru. Niesamowite wrażenie robią tereny zwane tnatpats („zła ziemia”), czyli pola pokryte różnymi rodzajami lawy – np. lawą typu aa, która wygląda jak świeżo zaorana ziemia, i gładką lawą pahcehoe. Na obszarach malpais można zobaczyć różne rodzaje materiału piroklastycznego (także okruchowych produktów wybuchu), takie jak lapilli (drobne kamyczki przypominające żużel), bomby (duże odłamki skalne wyrzucane podczas erupcji wulkanu) oraz pagórki przykryte popiołem wulkanicznym. Jedną z najciekawszych pozostałości po wulkanach są podziemne tunele wydrążone przez płynącą lawę. Wulkaniczne krajobrazy można znaleźć na wszystkich wyspach, jednak chyba największe wrażenie robią te na południu Lanzarote oraz potężna kaldera otaczająca wulkan Teide na Teneryfie.
Klimat
Bardzo często się słyszy, że Wyspy Kanaryjskie to kraina wiecznej wiosny, i choć trudno w to uwierzyć, nie jest to wyłącznie chwyt marketingowy. Dzięki wpływom Golfsztromu klimat Kanarów jest faktycznie wyjątkowo łagodny. Charakteryzuje go brak wyraźnie wydzielonych pór roku oraz średnia maksymalna temperatura od 18°C zimą do 24°C latem.
W rzeczywistości, ze względu na ukształtowanie terenu, sprawa klimatu jest nieco bardziej złożona. Krótko mówiąc, ciepło i słonecznie jest w południowej części wysp, natomiast na północy i w górach jest chłodniej i – szczególnie w zimie -bardziej deszczowo.
Każda z wysp (za wyjątkiem niemal płaskich Lanzarote i Fuerteventury) jest podzielona na dwie strefy klimatyczne. Dzieje się tak za sprawą wznoszących się w centrum wysp wysokich gór oraz wiejących z północnego wschodu wiatrów pasatowych (alisios). Pasma górskie zatrzymują wilgotne masy powietrza przynoszone przez pasaty znad Atlantyku, dzieląc wyspy na chłodniejszą i bardziej deszczową północ oraz cieplejsze i suche południc. Często więc zdarza się, że na południu Teneryfy czy Gran Canarii turyści wylegują się na gorącej i słonecznej plaży, podczas gdy na północy jest szaro, chłodno i deszczowo. Drugi wiatr, który znacząco wpływa na klimat Wysp Kanaryjskich, to sirocco – wiejący od strony Afryki wiosenny wiatr przynoszący tumany piaszczystego pyłu.
Opady na wyspach są niewielkie, nieregularne i raczej nie przekraczają 250 mm rocznie (co oznacza, że na archipelagu pada o połowę rzadziej niż w Polsce). W północnych i górzystych rejonach odnotowuje się opady na poziomie 750 mm rocznie. Ponadto w wysokich partiach gór można spotkać się ze zjawiskiem deszczu horyzontalnego, czyli niezwykle gęstej skraplającej się mgły. Najczęściej pada na La Palmie, natomiast deszcz na Fuerteventurze i Lanzarote jest rzadko spotykanym i euforycznie witanym przez mieszkańców fenomenem. Miesiące deszczowe przypadają na okres od połowy listopada do końca lutego, pada jednak nic więcej niż 4-7 dni w miesiącu. Według wielu osób wyspy są najpiękniejsze właśnie tuż po porze deszczowej, kiedy nawet Fuerteventura i Lanzarote pokrywają się wiosenną zielenią i kwiatami.